2006 S.O.S İstanbul Yarışması Şartnamesi

İstanbul’un Liman Bölgelerinin Dönüştürülmesi Sürecinde Alternatif Öneriler


Konu
İstanbul’un kentsel gelişimi sonucunda, kentin önemli konumlarındaki liman ve gar tesisleri, varoluş nedenlerini giderek yitirmekteler. Bunlardan, Karaköy-Galata Limanı için projeler geliştirildiğini biliyoruz. Aynı biçimde, şimdilerde, Haydarpaşa Gar ve Harem Liman bölgesi için hazırlanmakta olan projeler kamuoyunda tartışılıyor.

Çok yakın bir gelecekte, aynı tartışmanın Sirkeci Gar bölgesi, Haliç Tersanesi, Yenikapı için de gündeme gelmesi beklenir (Haliç Metro Geçişi Köprüsü, Kızkulesi’nin dönüştürülmesi, Mendirek üzerinde Fatih Anıtı yapılması tartışmalarının da bu bölgeye ait girişimlerin sonucu olduğunu hatırlatmalıyız).

Kentin bu en değerli bölgelerinde tasarlanan “dönüştürme” operasyonlarının hangi yönde olacağında ise, daha çok politik karar vericiler ile yatırımcı gruplar belirleyici oluyor. Karar verme süreçlerine katılamayan diğer kentsel aktörler ise (kentliler, meslek kuruluşları, sivil toplum örgütleri vb…), kendilerine danışılmadan ortaya atılan projeler karşısında haklı tepkilerini dile getiriyorlar.

Bu gelişmeler karşısında yalnızca itiraz belirtmenin yeterli bir muhalefet tavrı olmadığını düşünen İstanbul Serbest Mimarlar Derneği (İSMD); toplumun karşısına güçlü, anlaşılır, çağdaş; kent ve kentli yararına “alternatif projeler” ile de çıkmanın önemine inanmaktadır.

Bu alternatifleri üretmenin ve tartışmanın ise uygar ve aydın olmanın sorumluluğunu taşıyan mimarlar için önemli bir görev olduğunu düşünmektedir.

Bu yapıcı görevin, öncelikle, gençliğe de ait olduğu düşüncesiyle İSMD sözkonusu yerler ile ilgili olarak, eğitimini sürdürmekte olan Mimarlık öğrencilerini tartışmaya düşünce üretmeye ve bu süreçlerde etkin olarak rol almaya davet ederek, öğrenciler arasında bir “Fikir Proje Yarışması” açmaya karar vermiştir.

Amaç
İSMD’nin kendi kaynakları ve kadroları ile açtığı bu fikir yarışmasının jürisi konu üzerinde fikir üretmeye başlangıçlar oluşturabilecek şu kavram ve açılımları yapmayı uygun ve yeterli bulmuştur:

• Kentsel strüktürlerin tarihsel dönüşümü, sözkonusu yerlerin güncel anlamlarının değerlendirilmesi,
• İşlev değiştirme ve toplumsal kültürel işlevler ile ilişkilendirme,
• Kentsel ulaşım sisteminin modernleşmesi, bunun mekana etkileri,
• Gar ile Yük ve Kruvaziyer limanlarının konumlarının ve ilişkilerinin gözetilerek, bunların zaman-mekan boyutunda kullanım biçim ve yoğunluklarının tartışılması,
• Benzersiz bir coğrafya: İstanbul,
• Denizle barışma, su uygarlığının izlerinin aranması ve bu doğrultuda yeni öneriler,
• Tarihsel ve Doğal verilere saygı,
• Aidiyet duygusunun, kültürel belleğin uyarılması,
• Çağdaş kentli kimliklerinin oluşumuna mekanın katkısı,
• Kentlinin günlük yaşamına katkı,
• Kent Merkezini aşırı yüklemeyen yoğun ve çağdaş kullanım olanaklarının tartışılması,
• “Kamusal Alan” kavramı,
• Ekonomik ve sosyal sürdürülebilirlik,
• Anlamlı ve yoğun kullanıma açık alternatif kullanımlar önerilmesi,
• “Dünya’nın küresel metropolü İstanbul” kavramının ve irdelenmesi, istenirse bu söylemi tartışarak, sonuçlarının irdelenmesi,
• Kolaycı, slogancı yaklaşımlardan kaçınan, yapıcı çözümleri ve dinamikleri gözeten öneriler,
• Şeffaflık, katılımcılık ve kentlinin bilinç düzeyinde “farkındalık” yaratılması,
• Kentli “aktör”lere müzakere olanağı sağlayacak ve toplumsal desteğe aracılık edecek öneriler,
• Yerel yönetimlere de yön gösterebilecek, ufuk açacak öneriler,
• Geleceğe dönük bir programlama ve zaman-mekan koordinatlarında esneklik,
• Genç bir perspektiften, İstanbul’a değin hayal ve tasarımların biçimlendirilmesi,
• Kente değin “ütopyalar”
• Kamuoyu ile iletişim kurabilen bir mimarlık dilinin kullanılması,
• Çözümlerde kentsel tasarım ve mimari dilin ilham verici bir araç olarak kullanımı.

Gerçekleşmeye ve Sosyal Kullanıma İlişkin “Aktörler Senaryosu”
Üretilecek projelerin, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin liderliği altında işleyecek üçlü aktör modeline dayalı bir sistem içinde kurgulanacağı öngörülebilir. Aktör gruplarından birincisi Yerel Yönetim organları, ikincisi projeyi gerçekleştirecek yatırımcı gruplar, üçüncüsü ise kamusal alan ve kamusal ilişki üretiminde inisiyatif sahibi olma kapasitesine sahip sivil toplum kuruluşları çerçevesinde örgütlenmiş kentliler olacaktır. Program genel olarak iki grup işlevden oluşabilir:

1. Ofis, konaklama, alış-veriş vb. gibi, yatırımı yaparak projenin tamamını gerçekleştirecek girişimci grupların ekonomik motivasyonunu karşılamaya yönelik işlevler;

2. Parklar-bahçeler, meydanlar, kültür merkezleri, sergi, seyir, gösteri ve gösterim alanları gibi geniş anlamıyla kültür ve rekreasyon etkinliklerini kapsayan ve sivil toplum kuruluşları aracılığıyla kentlilerin kamusal alan gereksinimini karşılamaya yönelik işlevler.

Bu senaryoya göre İstanbul Büyükşehir Belediyesi liderliğinde yerel yönetim organlarına düşen rol, söz konusu kentli aktör gruplarının aralarında yapacakları müzakerelere aracılık etmesi, yönetmesi, uzlaştırması ve sonuçlandırmasıdır.

Yarışmaya girerek fikir projesi üretecek öğrenciler bu işlev grupları arasındaki oranı ve dengeyi belirlemekte, işlevleri buna göre ayrıntılandırarak programı oluşturmakta, işlevler arasındaki ilişki örüntüsünü kurmakta serbesttir. Katılımcılardan beklenen, ürettikleri fikir projesinin bir fiziksel mekan kullanım senaryosu olduğu kadar, siyasal karar alma, mekan üretme ve sosyal kullanım senaryosu anlamına da geleceğinin bilincinde olmalarıdır.

Jüri soru-cevap sürecinde yarışmacıların soru sormakla yetinmeyip, zenginleştirici görüşlerle ve bulabildikleri kaynaklarla sürece katkıda bulunmalarını bekleyecektir. İSMD yarışmacıların çalışmalarını ve araştırmalarını derinleştirmeleri beklentisi ile görece uzun bir yarışma takvimi belirlemiş, soru-cevap sürecinin konuların tartışılmasına yönelik bir “forum” ortamına dönüşmesini hedeflemiştir. Sorular elektronik haberleşme ortamı üzerinden kamuya açık olarak sorulacak ve jüri tarafından belirli periyodlarla yine kamuya açık olarak yanıtlanacaklardır.

Yarışmaya Katılım Koşulları
Yarışmaya, Türkiye ve KKTC’deki Mimarlık Bölümlerinde ve Mimarlık programlarında kayıtlı olan tüm lisans ve yüksek lisans mimarlık öğrencileri katılabilir. Yarışmacı ekip içinde en az bir kişinin bu koşulları yerine getirmesi şartıyla, farklı disiplinlerden yüksek öğrenim öğrencileri ile karma ekipler oluşturulabilir. Yarışmaya katılım ücretsizdir.

Yarışmacılara Verilen Belgeler
Her iki alana ait olmak üzere:
- Harita (digital ortamda-verilen harita, A-1 çıktıda 1/10.000 ölçeklidir): Moda-Kadıköy-Haydarpaşa-Harem- Üsküdar/Dolmabahçe-Fındıklı-Galata-Tophane-Karaköy/Haliç-Suriçi-Sirkeci-Sarayburnu-Yenikapı.

Bilgi içeren kaynaklar
Önerilen bazı okumalar:
“Mekan, Kültür, İktidar” (özellikle sayfa 9-39) Derleyenler: Ayşe Öncü, Petra Weyland, İletişim yayınları, İstanbul, 2005.
“İstanbul, Küresel ile Yerel Arasında” Derleyen: Çağlar Keyder, Metis Yayınları, İstanbul, 2000 (özellikle giriş ve sonuç bölümleri).
“İstanbul Limanı” Wolfgang Müller Wiener, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1998 (limanın tarihsel gelişimi ile ilgili).
“İstanbul Mekanlar ve Zamanlar”, Cahit Kayra, Ak yayınları, İstanbul, 1990 (Kent tarihine değin harita ve görseller).
“İstanbul Bir Kent Tarihi”, Doğan Kuban, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul, 1996 (Kent tarihine değin).
“İstanbul Tarihi”, Robert Mantran, İletişim Yayınları, İstanbul, 2002
“Sedad Hakkı Eldem”, 50 Yıllık Meslek Jübilesi, Mimar Sinan Üniversitesi Armağanı, MSÜ yayın no:1, İstanbul, 1983 (Tophane Meydanı Düzenleme projesi ve Antrepoların ilk projeleri, ss.149-150)

Web Siteleri:
http://www.marmaray.com.tr/ (Marmara tüp geçişi ile ilgili proje ve fotoğraflar)
http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/KenteBakis/GaleriIstanbul/Forograflar/ (İstanbul fotoğrafları)
http://kentrehberi.ibb.gov.tr/ (İstanbul Haritaları)
http://www.mimarist.org/guide/ (İstanbul Kent Mimarlık Rehberi)

İstenenler
- Öneriler, iki Adet dik kullanılacak A-1 Pafta üzerinde hazırlanacak ve baskı-çıktı olarak teslim edilecektir.
- Aynı pafta içeriklerinin CD formatında da teslimi istenmektedir.
- Paftalar, sırt veya çıta geçirilmeden rulo olarak teslim edilecektir.
- Paftalara istenirse, rulo yapılmalarını engellemeyen saydam laminasyon yapılabilir.
- Sunum ve anlatım yöntemi serbesttir. Ancak, sunumlarda kentsel ve mimari çözüm önerilerinin kamuoyu tarafından anlaşılabilir, okunaklı bir mimari dil ile yapılması beklenir. Paftalar dışında ayrıca yazılı rapor vb. istenmemektedir.
- Katılımcıların; Haydarpaşa - Harem Bölgesi ve Karaköy - Tophane bölgesi için ayrı ayrı birer öneri geliştirmesi ve sunması istenmektedir. Hazırlanacak önerilerin Kent bütününü ile ilişkileri, farklı ölçeklerde serbest çizimler ile sunulabilir.
- Her iki alan için hazırlanacak önerilerin, iki adet A-1 üzerinde sunulma biçimi yarışmacılara bırakılmıştır.

Kimlik
- Teslim edilecek paftaların sağ üst köşesinde, 1 cm x 4 cm’lik alan içinde beş rakamlı rumuz yerleştirilecektir. Aynı rumuzun CD üzerine de yazılması gerekir.
- Aynı rumuz, kapalı bir kimlik zarfı’nın üzerine de yazılacaktır. Bu zarf içinde katılan tüm öğrencilerin isim, adres ve diğer iletişim bilgileri yanısıra hangi okulda okudukları bilgisi ve en az bir ekip üyesine ait okuduğu okuldan alınmış geçerli, resmi ve 2006 yılı tarihli bir tanıtım belgesi bulunacaktır.
- Tüm kimlik zarfları açılacaktır.
- Ekip yapıları (bileşimleri) farklı olmak koşulu ile, bir öğrenci, birden fazla ekipte yeralabilir.

Projelerin Teslim Yeri
Proje paftaları rulo yapılarak, CD ve kimlik zarfı ile birlikte, İSMD’nin “İstanbul, Gümüşsuyu, Miralay Şefik Bey Sokak, no:13/2“ deki adresine, 3 Mart 2006 Cuma günü, saat 17.00 ye kadar, sıra numarasını da içeren bir “alındı” makbuzu karşılığında teslim edilecektir.

Yarışma Takvimi
Yarışmanın ilanı ve şartname ile eklerini içeren web sitesinin açılışı: 09 Eylül 2005
Soru-cevap süreci sonu: 13 Ocak 2006
Projelerin teslimi: 03 Mart 2006
Sonuçların ilanı: 17 Mart 2006

Jüri
Asli Jüri Üyeleri:
Cem İlhan
Doğan Hasol
Emre Arolat
Ersen Gürsel
Haydar Karabey

Yedek jüri üyeleri:
Boran Ekinci
Mutlu Çilingiroğlu

Raportör:
Barış Altan (İSMD)

Sergi, Kolokyum, Panel
Konunun Kentli kamuoyu ile paylaşılmasının önemine inanan İSMD, yarışma sonucunda projelerin sergilenmesi, serginin açılışı, konunun müellifler ile ve kamuoyu ile tartışılması için, olabildiğince geniş katılımlı ve açık bir kollokyum tasarlamaktadır.

Ödül Töreni, Sergi açılışı ve Kolokyum-Panel’in, Nisan 2006’da gerçekleşecek olan İstanbul Mimarlık Bienal’i sürecinde yapılması düşünülmektedir.

Kesin tarih ve yer ayrıca duyurulacaktır.

Ödüller
Yarışma sonucunda, altı adet 5000 YTL’lik eş ödül verilecektir.

Jüri, diğerlerinden güçlü olarak ayrılan bir öneri bulunması halinde, bu durumu vurgulamayı düşünebilecektir.

İSMD, yarışma sonuçlanıncaya kadar başkaca teşvik ödülleri ve özel ödüller için de arayış içinde bulunacaktır.

Şartname, Soru ve Cevaplar İçin İletişim
Şartname, yarışmacılara verilen belgeler ile ilgili bilgi ve tüm sorular için iletişim platformu olarak Arkitera Forum kullanılacak.

Yarışma Ekleri
İstanbul'un DWG formatında haritası
Projeye konu olan alanların görselleri

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

S.O.S İstanbul Hakkında